بازشناسی اصل افقی گرایی در معماری اسلامی

نویسندگان

سید غلامرضا اسلامی

seyyed gholam reza islami پردیس هنر های زیبا دانشگاه تهران مهنوش شاهین راد

mahnoosh shahinrad دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

اهمیت هماهنگی میان صورت پدیدار و مفهوم و ساختار عمقی آن در هنرهای اسلامی انکارناپذیر است. در این زمینه به کارگیری اصول و قواعد برخاسته از این مفاهیم، هماهنگی مذکور را تضمین می نماید. «اصل افقی گرایی»، یکی از اصول و قواعد راهنمایی است که به کارگیری آن در معماری اسلامی، تمایز صورت بیانیِ این هنر را براساس شالودi معنوی اش برآورده می سازد. این اصل، نه تنها در فضا و نقوش و تزئینات معماری اسلامی نمود یافته، بلکه می توان گفت در نوع نگاه هنرمند مسلمان به پیرامون خود و شیوه تفکر او نیز ریشه دوانده است. در این مقاله، تلاش گردیده تا با استفاده از روش تحقیق «مشابه سازی»، سازوکارِ به کارگیری اصل افقی گرایی در آفرینش آثار بدیع معماری اسلامی درک شود. در این راستا، نخست با ارائه مدلی مفهومی از فرایند شکل گیری و آفرینش مصادیقی چون آثار هنری از مفاهیم پایه و درونی، جایگاه اصول و قواعد راهنمای آن تبیین گردیده است. در ادامه، اصل افقی گرایی در معماری اسلامی بازشناسی شده است. نتایج به دست آمده گویای آن است که به کارگیری اصل افقی گرایی را می توان حاصل نگاه کلینگر هنرمند دانست. هنرمند مسلمان، باتوجه به باور خویش به مبحث مهم عرفانی فلسفیِ وحدت وجود، که برخاسته از جهان بینی توحیدی است، و با نگاه انسان محور هنرمند مسیحی تفاوت دارد، درون خود را جایگاه ذات خداوندی می داند و از چنین ساحتی به پیرامون و از جمله فضای معماری می نگرد. از این منظر، نه از تضاد خبری هست و نه از مرز و جهت؛ هرچه هست همنشینی است و بی پایانی. به عبارت دیگر، همه چیز افقی است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

درون گرایی و بازتاب اصل محرمیت در معماری ایرانی - اسلامی نمونه پژوهش میدانی: خانه های تاریخی بیرجند

درونگرایی و محرمیت دو اصل اساسی و بنیادی در معماری ایرانی -  اسلامی است که تأثیر بسزایی در شکل گیری سازمان فضایی شهرها و عناصر کالبدی بناهای سنتی ایران داشته است. هرچند عامل اقلیم در انتخاب و گزینش اصل درون گرایی در شهرسازی ایران قبل از اسلام مؤثر بوده است، لیکن در دوره ی اسلامی بر پایه ی مبانی و ارزش های اعتقادی و جهان بینی اسلامی علاوه بر الگوی درون گرایی، اصل محرمیت نیز از دو منظر کالبدی و م...

متن کامل

درون گرایی و بازتاب اصل محرمیت در معماری ایرانی - اسلامی نمونه پژوهش میدانی: خانه های تاریخی بیرجند

درونگرایی و محرمیت دو اصل اساسی و بنیادی در معماری ایرانی -  اسلامی است که تأثیر بسزایی در شکل گیری سازمان فضایی شهرها و عناصر کالبدی بناهای سنتی ایران داشته است. هرچند عامل اقلیم در انتخاب و گزینش اصل درون گرایی در شهرسازی ایران قبل از اسلام مؤثر بوده است، لیکن در دوره ی اسلامی بر پایه ی مبانی و ارزش های اعتقادی و جهان بینی اسلامی علاوه بر الگوی درون گرایی، اصل محرمیت نیز از دو منظر کالبدی و م...

متن کامل

مطالعه تطبیقی اصل حیا در آموزه‌های اسلامی و معماری سنّتی

هنرمندان و معماران در عرصه‌های مذکور در تعامل و ارتباط شخصی و اجتماعی از دستگاه ارزشی اخلاقی فردی و جمعی گریزی نداشته‌اند. بخشی از آموزه‌های اخلاقی به‌ویژه در حوزه حِرَف و مشاغل سنّتی در قالب سوگندنامه، عهدنامه‌ها و فتوت‌نامه‌های حرفه‌ای مورد اشاره قرار گرفته است. این‌که شاخص‌های این دستگاه ارزشی در سنّت پیشینیان چه تفاوت‌ها و شباهت‌هایی با وضعیت معاصر دارد موضوع این پژوهش نیست؛ این پژوهش در پی آن ...

متن کامل

بازشناسی ویژگیهای معماری اسلامی در روستای کریک سی سخت

روستای کریک از توابع شهرستان دنا واقع در استان کهگیلویه و بویراحمد با مرکزیت یاسوج است، این روستا دارای اقلیم سرد و کوهستانی است که در شیب ملایم رشته کوه زاگرس قرار گرفته است. از جمله ویژگی های این روستا بافت متراکم و پلکانی است که به صورت طولی و در کنار رودخانه شکل گرفته است. از جمله عوامل مؤثر در شکل گیری معماری این روستا می توان به توپوگرافی زمین، اقتصاد حاصل از معیشت، عوامل اقلیمی و وضعیت ا...

متن کامل

درون گرایی و بازتاب اصل محرمیت در معماری ایرانی - اسلامی نمونه پژوهش میدانی: خانه های تاریخی بیرجند

درونگرایی و محرمیت دو اصل اساسی و بنیادی در معماری ایرانی -  اسلامی است که تأثیر بسزایی در شکل گیری سازمان فضایی شهرها و عناصر کالبدی بناهای سنتی ایران داشته است. هرچند عامل اقلیم در انتخاب و گزینش اصل درون گرایی در شهرسازی ایران قبل از اسلام مؤثر بوده است، لیکن در دوره ی اسلامی بر پایه ی مبانی و ارزش های اعتقادی و جهان بینی اسلامی علاوه بر الگوی درون گرایی، اصل محرمیت نیز از دو منظر کالبدی و م...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
کیمیای هنر

جلد ۱، شماره ۲، صفحات ۴۱-۶۴

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023